Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023'e ilişkin üretim yöntemiyle hesaplanan Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı
Buna göre, Türkiye ekonomisi geçen yıl yüzde 4,5, 2023'ün son çeyreğinde de yüzde 4 büyüme kaydetti.
Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2023'te bir önceki yıla göre yüzde 75 artarak 26 trilyon 276 milyar 307 milyon lira olarak gerçekleşti.
GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, 2023'te bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak, finans ve sigorta faaliyetleri toplam katma değeri yüzde 9, inşaat yüzde 7,8, hizmetler yüzde 6,4, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 4,6, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 3,8, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,7, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 1,3, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 1,2 ve sanayi yüzde 0,8 arttı. Tarım sektörü ise yüzde 0,2 geriledi.
Kişi başına GSYH değeri, 2023'te cari fiyatlarla 307 bin 952 lira (13 bin 110 dolar) olarak hesaplandı.
Böylece Türkiye ekonomisi üst üste 14 çeyrektir büyümüş oldu.
Öte yandan TÜİK, geçen yıla ilişkin büyüme rakamlarında revizyona gitti.
AA Finans Büyüme Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, 2023 yılının 4. çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 3,97 büyümesini öngörmüştü. Ekonomistlerin 2023 yılının tamamına ilişkin büyüme beklentilerinin ortalaması ise yüzde 4,4 düzeyinde olmuştu.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, söz konusu çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 1, takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi ise bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 4 arttı.
Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, geçen yılın 4'üncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre cari fiyatlarla yüzde 75,9 artarak 8 trilyon 431 milyar 375 milyon lira olarak gerçekleşti.
Hane halkı nihai tüketim harcamaları 2023'te bir önceki yıl zincirlemiş hacim endeksine göre yüzde 12,8 arttı ve GSYH içindeki payı yüzde 59,1 oldu. Hane halkı nihai tüketim harcamaları, geçen yılın 4'üncü çeyreğinde bir önceki yılın dönemine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 9,3 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 1,7, gayrisafi sabit sermaye oluşumu da yüzde 10,7 artış kaydetti.
Bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre geçen yıl mal ve hizmet ihracatı yüzde 2,7 azalırken, ithalatı yüzde 11,7 arttı. Mal ve hizmet ihracatı, 2023'ün dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 0,2, ithalatı ise yüzde 2,7 artış gösterdi.
İş gücü ödemeleri 2023'de bir önceki yıla göre yüzde 116, net işletme artığı/karma gelir yüzde 49,2 yükseldi. İş gücü ödemeleri geçen yılın 4'üncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 107,6, net işletme artığı/karma gelir yüzde 55 yükseliş kaydetti.
İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı 2023'te yüzde 32,8 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise 2022'de yüzde 53,7 iken geçen yıl yüzde 46,3'e geriledi.
Türkiye, 2023'ün son çeyreğinde, yıllık bazda, ekonomik büyüme verisi açıklanan Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütüne (OECD) üye ülkeler arasında ikinci, G20 ülkeleri arasında üçüncü ülke oldu.
AA muhabirinin yaptığı derlemeye göre Türkiye, 2023'te yıllık bazda yüzde 4,5, Ekim-Aralık 2023 döneminde, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 4 büyüdü.
Türkiye, geçen yılın son çeyreğinde, yıllık bazda, ekonomik büyüme verisi açıklanan OECD'ye üye ülkeler arasında en hızlı büyüyen ikinci ekonomi olarak kayıtlara geçti. Sıralamada yüzde 4,3 ile ilk sırada Hırvatistan yer alırken, Türkiye'yi yüzde 2,2 ile Slovenya takip etti.
G20 ülkeleri arasında yüzde 5,2 ile en hızlı büyüyen ülke Çin oldu. Bu ülkeyi yüzde 5 ile Endonezya izlerken, Türkiye ise listede üçüncü sırada yer aldı.
Avrupa Birliği (AB) ülkelerine ilişkin çeyreklik büyüme tahminlerinin gerçekleşmesi durumunda Türkiye, bu ülkeler arasında ekonomisi en hızlı büyüyen ülke konumuna gelecek.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, geçen yıl Türkiye ekonomisinin yüzde 4,5'lik bir büyüme kaydettiğini bildirdi.
Ekonomideki büyümenin Orta Vadeli Program hedefinin üzerinde olduğunu belirten Yılmaz, şunları kaydetti:
"GSYH, 1 trilyon 119 milyar dolarla ilk kez 1 trilyon doların üzerine çıkarken, kişi başı GSYH ise 13 bin 110 dolar seviyesine yükseldi. Siyasi istikrar ve güven içinde ekonomimizde öngörülebilirliğin sağlandığı bir ortamda, büyüme performansımızı 14 çeyrektir kesintisiz bir şekilde sürdürüyoruz. Bölgemizi etkileyen olumsuz jeopolitik gelişmelerin yaşandığı, depremin yaralarının sarıldığı, küresel ticari faaliyetlerin azaldığı bir dönemde sağlanan büyüme ekonomimizin gücünü göstermektedir."
Yılmaz, açıklanan küresel büyüme verilerine göre, Türkiye'nin dördüncü çeyrekte ve yıl genelinde OECD ve G-20 ülkeleri arasında büyüme oranında 2'nci sırada yer alarak küresel ölçekte üst sıralardaki yerini koruduğunu belirtti.
Yılmaz, geçen yılın dördüncü çeyreğinde Türkiye ekonomisi yüzde 4 oranında büyürken, tarım, sanayi ve hizmetler sektörlerinin tamamında bu çeyrekte pozitif büyüme kaydettiğini vurguladı.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, açıklanan GSYH verilerine göre ekonominin 2023'ün son çeyreğinde yıllık yüzde 4 büyüdüğüne işaret etti. Şimşek, "Böylece büyüme 2023'te Orta Vadeli Program'ın (OVP) üzerinde yüzde 4,5 olarak gerçekleşirken milli gelirimiz 1,1 trilyon doları aştı. Kişi başına milli gelir ise bir önceki yıla göre 2 bin 450 dolar artarak 13 bin 110 dolara yükseldi." değerlendirmesinde bulundu.
Şimşek, net dış talebin negatif katkısının ise 4,9 puandan 1,6 puana düştüğüne dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"2023'te büyümenin yaklaşık üçte biri üretken kapasitemizi artıran makine ve teçhizat yatırımlarından geldi. Güçlü şekilde desteklediğimiz yatırım ve ihracatla daha nitelikli büyümeye doğru yol alıyoruz. Göstergeler ekonomideki dengelenmenin ve cari açıktaki iyileşmenin sürdüğüne işaret ediyor. 2024'te net dış talebin büyümeye pozitif katkı verdiği ılımlı ve dengeli bir büyüme bekliyoruz. Uyguladığımız politikalarla iyileşen büyüme kompozisyonu, dezenflasyon sürecine önemli katkıda bulunacaktır. Kalıcı refah artışı için fiyat istikrarını sağlamanın yanı sıra yüksek katma değerli üretime ve verimlilik artışına odaklanan yapısal reformlara devam edeceğiz."
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Türkiye ekonomisinin son 14 çeyrektir büyümesini sürdürdüğüne işaret eden Bolat, 2023'te yüzde 4,5 ile Orta Vadeli Program (OVP) tahmininin de üzerinde büyüme kaydedildiğini bildirdi.
Bolat, bu büyüme performansıyla Türkiye'nin 37 üyeli OECD ülkeleri arasında ikinci sırada yer aldığına dikkati çekerek, geçen yıl Türkiye ekonomisinde ilk defa 1 trilyon dolar eşiğinin aşıldığını, gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) tarihte ilk kez 1,1 trilyon dolar seviyesine ulaştığını aktardı. Böylece kişi başına milli gelirin yüzde 23 artışla 13 bin 110 dolara yükseldiğini vurgulayan Bolat, 2023'te yatırımların büyümeye katkısının da artarak devam ettiğinin altını çizdi.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, sosyal medya hesabından, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından bugün açıklanan 2023 yılına ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) verilerini değerlendirdi.
Türkiye ekonomisinin 14 çeyrektir kesintisiz büyüdüğüne dikkati çeken Kacır, şunları kaydetti:
"2023'te ülkemizdeki yatırımlar yüzde 8,9 arttı, ekonomimiz yüzde 4,5 büyüdü. 13 bin 110 dolar kişi başı milli gelir, 1 trilyon 118 milyar dolar milli gelir ile Türkiye'miz yatırım, istihdam, üretim, ihracat rotasında kalkınma yolculuğuna devam ediyor."
Ankara Ticaret Odası (ATO) Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran da yazılı açıklamasında, 2023 yılına ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) verilerini değerlendirdi.
Türkiye ekonomisinin geçen yıl yüzde 4,5 büyüdüğüne dikkati çeken Baran, bu başarının enflasyonla mücadele edilirken gerçekleştiğini bildirdi.
Baran, 2023'te tarım dışındaki diğer sektörlerin büyümesine değinerek, "Küresel ekonomide yaşanan sıkıntılara, asrın deprem felaketinin etkilerine ve enflasyonla mücadele sürecine rağmen, 2023 yılında ekonominin yüzde 4,5 büyümesi Türkiye'nin güçlü ve istikrarlı yapısının muhafaza edildiğinin göstergesidir." ifadesini kullandı.
Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Seyit Ardıç ise yaptığı yazılı açıklamada, şunları kaydetti:
"Sanayi sektörüne verilecek destek, orta ve uzun vadede verimlilik artışına bağlı olarak potansiyel GSYH büyüme hızını artıracak, ekonomide genel verimlilik ve istihdam artışını destekleyecektir. 2024 için makroekonomideki en önemli konu, enflasyon olmaya devam edecektir. Enflasyonla mücadelenin kararlı şekilde sürdürülmesini doğru buluyoruz. Sürdürülebilir büyüme için düşük enflasyon en önemli ön şarttır."
TOBB ETÜ İktisat Bölüm Başkanı Prof. Dr. Talha Yalta, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, özellikle dünya genelindeki ekonomik şartlar dikkate alındığında 2023 yılı büyümesinin oldukça pozitif olduğunu aktardı.
OSTİM Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Murat Yülek de geçen yılın büyüme rakamının yüzde 3'lük dünya ortalamasının epey üzerinde olduğuna dikkati çekerek, yüzde 4,5 rakamının, büyüme beklentilerine paralel olduğunu söyledi. Büyümede hizmet sektörünün önemli rol aldığını ancak sanayi sektörünün büyümeye katkısının düşük olduğunu bildiren Yülek, tarım sektöründe de daralma yaşandığını aktardı.
Selçuk Üniversitesi İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Melek Acar da "Şu anda uygulanan politikalar devam ederse, enflasyonu kontrol altına alarak gelecek yıllarda daha pozitif büyüme görebiliriz." dedi.
AA Finans analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, büyüme trendinin gücüne ilişkin göstergelerin güçlenmeye işaret ettiğini söyledi. Üretim yöntemiyle hesaplanan GSYH'yi son çeyrekte inşaat ve finans sektörünün yukarı çektiğini ifade eden Bürümcekçi, "Harcamalar yöntemiyle hesaplanan GSYH verilerine göre, son çeyrekte özel ve kamu tüketimi ile yatırım harcamaları büyümeyi yukarı çekerken, net dış talep ve stok azalışı ise olumsuz etkiledi." dedi.
A1 Capital Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Baki Atılal da ülke ekonomisinin finans ve sigortacılık alanında güçlü performans sergilediğini ifade ederek, inşaatta toparlanmanın yanında sanayide ve tarımda kısmen zayıflama görüldüğünü dile getirdi.
Atılal, enflasyonla mücadele kapsamında büyüme verilerinin kompozisyonunda bir parça iyileşme görüldüğüne dikkati çekerek, "İlk verilere göre 2024'ün ilk çeyreğinde tüketim tarafından yeterli daralma görülmemesi büyümeye olumlu katkı yapacak gibi. Bu da söz konusu dönemde ücret zamlarının da etkisiyle güçlü bir büyüme elde etmemizi sağlayacaktır." dedi.
Pariterium Danışmanlık Kurucusu Dr. İsmet Demirkol da büyümenin üçüncü çeyreğe ve yıllık bazda 2022'ye göre yavaşlamasının sebebinin Avro Bölgesi'nin resesyona girmesi olduğunu belirtti. Türkiye'deki ihracatın ağırlıklı olarak Avro Bölgesi'ne yapıldığını vurgulayan Demirkol, Avro Bölgesi'nde geçen yıl resesyonun söz konusu olması nedeniyle Türkiye'nin büyümesinin aşağı yönlü etkilediğini ifade etti.